धरापको बीचैबीच जीवन

धरापको बीचैबीच जीवन

कोरोना भाइरस सङ्क्रमण (कोभिड १९) महामारीका कारण देशमा सरकारले बन्दाबन्दी घोषणा गर्ने निश्चित भएपछि सहरमा बस्नुभन्दा गाउँमा उपयुक्त होला भनेर चैत ८ गते भोजाड, भरतपुरबाट पहाडतिर लागेँ । लोथर बजार नपुग्दै माथि उकालो बाटो हुँदै बजारकै साथी ऋषि सुवेदीसहित लोथरतिर…

Read More
मार्क्सवादी साहित्यमा जनयुद्धको योगदान

मार्क्सवादी साहित्यमा जनयुद्धको योगदान

नेपालको मार्क्सवादी साहित्यमा जनयुद्धले गहिरो छाप र योगदान पुर्याएको छ । नेपालमा माक्र्सवादी विश्वदृष्टिकोणमा टेकेर गरिने जनपक्षीय तथा देशभक्तिपूर्ण साहित्यलाई प्रगतिवादी साहित्य भन्ने गरिएको छ । भारतमा मार्क्सवादी साहित्यलाई प्रगतिवादी साहित्य भनिएको र त्यसैको प्रभावस्वरूप नेपालमा पनि मार्क्सवादी साहित्यलाई ‘प्रगतिवादी’…

Read More
अमेरिकी प्रभुत्वको तेस्रो आयाम : एमसीसी

अमेरिकी प्रभुत्वको तेस्रो आयाम : एमसीसी

विकासे नाराको आडमा आएको अमेरिकी औपनिवेशिकताको नयाँ आयाम ‘सहश्राब्दी चुनौती निगम (Millennium Challenge Corporation) का सन्दर्भमा बहसहरू जारी छन् र अझ उत्कर्षमा पुगेका छन् जसलाई जनस्तरमा सही सूचना पुर्याउन र मानव समुदायको हितार्थ कामहरू चाल्न आवश्यक छ । त्यही उद्देश्यलाई…

Read More
महिला हिंसामा सांस्कृतिक–धार्मिक पक्ष

महिला हिंसामा सांस्कृतिक–धार्मिक पक्ष

कुनै पनि समस्याको पृष्ठभागमा समाजको आर्थिक, सांस्कृतिक र ऐतिहासिक जरा वा विर ासतको प्रभाव हुन्छ जसले मान्छेको चिन्तन धारा निर्माण गर्दछ । अन्तर्राष्ट्रिय श्रमिक महिला दिवस, तीज पर्व, जितिया पर्व तथा गम्भीर प्रकृतिका महिला उत्पीडनका घटनाको अवसर पारेर चल्ने गरेका…

Read More
सलाम युगपुरुषहरू !

सलाम युगपुरुषहरू !

माओले आफ्नो जीवनको उत्तराद्र्धमा देशभित्रै संशोधनवादको सामना गर्नुपरेको थियो । लिन प्याओको षड्यन्त्र असफल पार्नुपरेको थियो भने आफ्नै आँखाअगाडि सोभियत सङ्घमा प्रतिक्रान्ति देख्नुपर्यो । त्यसको प्रभाव चीनमा परेको थियो । क्रान्तिपछि पनि देशभित्र पछौटे उत्पादनप्रणाली, सामन्ती चिन्तन र संस्कृति तथा…

Read More
कमरेड गोन्जालो र गोन्जालो विचार

कमरेड गोन्जालो र गोन्जालो विचार

पेरूको केन्द्रीय सत्तामाथि अन्तिम प्रहारको तयारी गर्दै गर्दा सन् १९९२ मा कमरेड अभिमायल गुजमान (गोन्जालो गिरफ्तारीमा परेका थिए । कमरेडगोन्जालो गिरफ्तार भएपछि उहाँको जीवनरक्षार्थ विश्वभरिबाट आवाज बुलन्द भएको थियो र अन्तर्राष्ट्रिय आपत्कालीन समिति लिमा पुगेको बेला अमेरिकी संसद्ले गिरफ्तारीमा नेतृत्व…

Read More
धरान हिरासतमा कमरेड वीरजङ्गसँग

धरान हिरासतमा कमरेड वीरजङ्गसँग

एकजना जुझारु र पाको कमरेड वीरजङ्गको असामयिक निधनले पार्टीपङ्क्ति, नेतृत्व र जनतालाई स्तब्ध र दुःखी बनाएको छ । कमरेड वीरजङ्गका विषयमा स्मृतितत्व र संश्लेषण (कर्म र व्यक्तित्व) भइरहेका छन् । ‘बलिदानलाई प्रतिरोधसँग जोड्ने’ प्रक्रिया चलिरहेको छ । कमरेड वीरजङ्ग र…

Read More
पुराना चाडपर्वको विवेचना

पुराना चाडपर्वको विवेचना

परम्परागत रूपमा चल्दै आएका चाडपर्वहरू समाज विकासका निश्चित चरणमा तत्कालीन समाजको विकास र आवश्यकताका कारण अस्तित्वमा आएका हुन् । ती मूलतः शासक वर्गका लागि आवश्यक हुन गएका थिए । समाज अगाडि बढ्दै जाँदा चाडपर्वहरूमा समाजको आवश्यकताअनुसार हाँगाबिँगा पलाउँदै जान्छन् ।…

Read More
महिला मुक्तिका विषयमा

महिला मुक्तिका विषयमा

कन्फ्युसियसले भनेका थिए, ‘नारीहरू र दलितहरूलाई पाल्न गाह्रो हुन्छ । तपाईंले उनीहरूलाई नजिक पर्न दिनुहुन्छ भने उनीहरूले तपाईंप्रति कुनै सम्मानभाव प्रकट गर्ने छैनन् र उनीहरूलाई टाढा राख्नुभयो भने गनगन गरिरहनेछन् ।’ कन्फ्युसियसले महिलाहरू र दलितहरूलाई एउटै दृष्टिले हेरेका छन् ।…

Read More
अफगानिस्तान : ‘साम्राज्यहरूको चिहान’

अफगानिस्तान : ‘साम्राज्यहरूको चिहान’

‘लडाइँहरू व्यापारका लागि लडिन्छ न कि सभ्यताका लागि । जब चिनियाँहरूले उनीहरूको अफिम खरिद गर्न अस्वीकार गरे, अङ्ग्रेजहरूले चीनका कति सहरमा बम–वर्षा गरेका थिए ! के यसलाई सभ्यताको लडाइँ भन्न सकिन्छ ?’ –अन्तोनियो ग्राम्सी, सांस्कृतिक और राजनीतिक चिन्तनके बुनियादी सरोकार…

Read More